Hỗ trợ tái định cư 2024: Điều kiện, suất tối thiểu và cấp 2 suất tái định cư

1. Hỗ trợ tái định cư là gì?

Hỗ trợ tái định cư là một trong những chính sách đặc biệt quan trọng được Nhà nước áp dụng khi thu hồi đất ở của người dân, nhằm bảo đảm quyền lợi về chỗ ở, ổn định cuộc sống cho các hộ dân bị ảnh hưởng. Tái định cư có thể được thực hiện dưới hình thức:

• Giao đất ở mới tại khu tái định cư;

• Bố trí nhà ở tái định cư;

• Hỗ trợ bằng tiền nếu người dân có nhu cầu tự lo chỗ ở.

Chính sách hỗ trợ tái định cư không chỉ có ý nghĩa nhân đạo, mà còn là một phần bắt buộc của quy trình thu hồi đất theo quy định pháp luật.

2. Điều kiện được hỗ trợ tái định cư

Theo Điều 111 Luật Đất đai 2024, người dân chỉ được hỗ trợ tái định cư nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:

• Có đất ở hợp pháp bị thu hồi, tức là có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (hoặc đủ điều kiện để được cấp theo Điều 133 Luật Đất đai 2024);

• Phải di chuyển chỗ ở, tức là phần diện tích đất ở còn lại không đủ điều kiện để ở hoặc không còn nhà để sinh sống sau thu hồi;

• Đất không có tranh chấp, sử dụng đúng mục đích và không vi phạm quy định về sử dụng đất.

Ngoài ra, một số trường hợp có thể được xem xét hỗ trợ đặc biệt nếu có hoàn cảnh khó khăn, hoặc đất đã sử dụng ổn định lâu dài nhưng chưa được cấp sổ đỏ.

3. Suất tái định cư tối thiểu là gì? Ai được hưởng?

Suất tái định cư tối thiểu là phần đất ở hoặc nhà ở được Nhà nước bảo đảm giao cho mỗi hộ gia đình bị thu hồi đất ở mà không còn nơi ở nào khác.

Theo Điều 24 Nghị định 88/2024/NĐ-CP, suất tái định cư tối thiểu phải đảm bảo:

• Với đất ở: Diện tích không thấp hơn mức tối thiểu tách thửa tại địa phương (thường từ 36 - 60m² tùy theo khu vực đô thị, nông thôn);

• Với nhà ở: Diện tích không nhỏ hơn diện tích căn hộ tối thiểu theo Luật Nhà ở (hiện tại là 25m² sàn sử dụng đối với chung cư);

• Trường hợp bồi thường không đủ tiền để nhận suất tái định cư tối thiểu, Nhà nước sẽ hỗ trợ phần chênh lệch còn thiếu để người dân có thể nhận suất đó.

Mục tiêu là bảo đảm mọi hộ dân bị thu hồi đất đều có chỗ ở mới tối thiểu để tiếp tục ổn định cuộc sống.

4. Điều kiện để được cấp 2 suất tái định cư

Không phải ai cũng được cấp 2 suất tái định cư, dù bị thu hồi diện tích đất lớn. Việc cấp 2 suất tái định cư được quy định và hướng dẫn chi tiết tại Điều 29 Nghị định 88/2024/NĐ-CP, kết hợp với quy định cụ thể của từng địa phương. Các tiêu chí thường được áp dụng bao gồm:

Trường hợp phổ biến có thể được xem xét cấp 2 suất:

• Diện tích đất ở bị thu hồi lớn (ví dụ: từ 250m² hoặc 300m² trở lên tùy theo địa phương);

• Gia đình có nhiều thế hệ sống chung và đủ điều kiện tách hộ khẩu hợp pháp (đã được tách sổ hộ khẩu trước thời điểm thu hồi);

• Đáp ứng quy định về diện tích tối thiểu để được bố trí tái định cư theo suất riêng;

• Khu tái định cư còn đủ quỹ đất để bố trí theo đề xuất;

• Được UBND cấp huyện hoặc tỉnh chấp thuận bằng văn bản.

Lưu ý:

Không có quy định "cứng" rằng cứ bị thu hồi 300m² đất là được 2 lô tái định cư. Việc xét cấp 2 suất phụ thuộc vào tình hình cụ thể của từng hộ, quy định tại địa phương và kết luận của Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

5. Trình tự, thủ tục đăng ký nhận suất tái định cư

Người dân cần chuẩn bị hồ sơ đầy đủ để được xem xét bố trí tái định cư, gồm:

• Đơn đề nghị được bố trí tái định cư (theo mẫu);

• Bản sao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc giấy tờ chứng minh sử dụng đất hợp pháp;

• Bản sao hộ khẩu, CMND/CCCD;

• Giấy tờ chứng minh việc tách hộ (nếu đề xuất cấp 2 suất);

• Giấy tờ chứng minh thu nhập thấp hoặc hoàn cảnh đặc biệt (nếu có yêu cầu hỗ trợ thêm).

Sau khi nộp hồ sơ, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư sẽ tổ chức họp xét và trình UBND cấp huyện/phường ra quyết định phê duyệt danh sách và suất được nhận.

6. Câu hỏi thường gặp về hỗ trợ tái định cư

Hỏi: Nếu đất chưa có sổ đỏ nhưng sử dụng ổn định lâu dài có được hỗ trợ tái định cư không?

Trả lời: Có thể được xem xét nếu đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận theo Điều 133 Luật Đất đai 2024.

Hỏi: Người dân có thể nhận tiền thay vì nhận đất hoặc nhà không?

Trả lời: Có, nếu khu vực không có quỹ nhà đất hoặc người dân có nhu cầu tự lo chỗ ở.

Hỏi: Diện tích suất tái định cư có phải nộp tiền không?

Trả lời: Có, người dân phải nộp tiền sử dụng đất theo giá do UBND tỉnh phê duyệt. Tuy nhiên, nếu bồi thường thấp hơn giá trị suất tái định cư, nhà nước sẽ hỗ trợ phần chênh lệch.

7. Kết luận

Việc được hỗ trợ tái định cư là quyền lợi chính đáng của người dân khi bị thu hồi đất. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi, người dân cần:

• Nắm rõ các điều kiện về hỗ trợ tái định cư, suất tái định cư tối thiểu, và quy định về cấp 2 suất tái định cư;

• Chủ động hoàn thiện hồ sơ, làm đơn đề nghị đúng thủ tục;

• Nếu có vướng mắc, nên liên hệ với luật sư đất đai để được tư vấn và bảo vệ quyền lợi tốt nhất.