Trong hoạt động xây dựng, việc thanh toán công nợ giữa chủ đầu tư – nhà thầu – nhà cung cấp thường xuyên phát sinh tranh chấp. Một bản án gần đây của Tòa án nhân dân TP. Nha Trang (số 22/2022/KDTM-ST ngày 27/9/2022) đã làm rõ cơ chế chuyển giao nghĩa vụ thanh toán và đặt ra nhiều lưu ý quan trọng cho doanh nghiệp.
Bối cảnh vụ án:
-
Công ty Thanh Y ký hợp đồng cung cấp bê tông cho Công ty Nhân H (nhà thầu thi công khách sạn).
-
Sau khi thi công, còn nợ 1,295 tỷ đồng.
-
Ngày 01/11/2018, ba bên thống nhất ký Phụ lục hợp đồng, theo đó chủ đầu tư – Công ty Thiên Hải P sẽ trả thay nhà thầu khoản nợ này trong vòng 30 ngày.
-
Thực tế, chủ đầu tư chỉ trả được 300 triệu đồng, sau đó ngừng thanh toán.
-
Công ty Thanh Y khởi kiện yêu cầu buộc chủ đầu tư phải thanh toán nốt gần 1 tỷ đồng còn lại, kèm lãi chậm trả.
Quyết định của Tòa
Hội đồng xét xử xác định:
-
Việc ký phụ lục ba bên là hoàn toàn hợp pháp, phù hợp với Điều 370 Bộ luật Dân sự 2015 về chuyển giao nghĩa vụ.
-
Khi phụ lục có hiệu lực, nghĩa vụ trả nợ của Công ty Nhân H được chuyển sang Công ty Thiên Hải P.
-
Do chủ đầu tư không thực hiện đúng cam kết, Tòa buộc Công ty Thiên Hải P phải trả:
-
995,93 triệu đồng nợ gốc
-
207,9 triệu đồng tiền lãi chậm trả (tính theo lãi suất 12%/năm, thấp hơn mức trung bình 16,75%/năm tại thời điểm xét xử, nhưng được ghi nhận do nguyên đơn tự nguyện).
-
Tổng cộng: 1,203 tỷ đồng.
Ý nghĩa pháp lý:
-
Chuyển giao nghĩa vụ cần sự đồng ý của bên có quyền
-
Điều 370 BLDS 2015 quy định: nghĩa vụ dân sự có thể được chuyển giao từ người có nghĩa vụ sang người khác, nếu được bên có quyền đồng ý.
-
Trong vụ án, chủ nợ (Công ty Thanh Y) đồng ý để chủ đầu tư (Thiên Hải P) trả thay nhà thầu (Nhân H), nên việc chuyển giao nghĩa vụ có hiệu lực.
-
Phụ lục hợp đồng ba bên – cơ chế xử lý nợ linh hoạt
-
Đây là thực tiễn phổ biến trong xây dựng, khi chủ đầu tư can thiệp để giải quyết công nợ giữa nhà thầu và nhà cung cấp.
-
Tuy nhiên, nếu chủ đầu tư đã cam kết, họ sẽ trở thành người gánh nghĩa vụ chính và phải chịu trách nhiệm pháp lý trực tiếp.
-
Rủi ro từ việc né tránh, không tham gia tố tụng
-
Công ty Thiên Hải P bị Tòa xử vắng mặt do cố tình né tránh.
-
Hậu quả: ngoài nợ gốc và lãi, còn phải chịu án phí hơn 48 triệu đồng.
Lưu ý cho doanh nghiệp:
-
Khi ký phụ lục nhận nghĩa vụ thanh toán thay cho bên khác, doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ khả năng tài chính và rủi ro pháp lý.
-
Chủ nợ (như Công ty Thanh Y) nên lập biên bản đối chiếu công nợ định kỳ, để củng cố chứng cứ khi khởi kiện.
-
Trong trường hợp chậm trả, nên căn cứ quy định tại Điều 306 Luật Thương mại 2005 và Điều 468 BLDS 2015 để yêu cầu lãi chậm thanh toán.
Bản án cho thấy, một phụ lục hợp đồng tưởng chừng nhỏ có thể thay đổi toàn bộ vị trí pháp lý của các bên. Khi đã nhận nghĩa vụ, doanh nghiệp buộc phải thực hiện đầy đủ, nếu không sẽ đối mặt với rủi ro pháp lý và tài chính.
Đây là bài học quan trọng cho cả chủ đầu tư, nhà thầu lẫn nhà cung cấp, rằng mọi thỏa thuận cần được cân nhắc kỹ lưỡng và thực hiện nghiêm túc, tránh để tranh chấp kéo dài và thiệt hại không đáng có.
Xem chi tiết Bản án TẠI ĐÂY
Liên hệ tư vấn:
Công ty Luật Vũ & Đồng Nghiệp
Địa chỉ: 16 Mạc Đĩnh Chi, Tân Tiến, Nha Trang, Khánh Hòa
Điện thoại: 0914.086.292 (Zalo/Viber)