1. Bị đơn không ra tòa có ảnh hưởng gì đến quá trình giải quyết vụ án?
Theo quy định tại Điều 227 và Điều 228 Bộ luật Tố tụng dân sự, việc bị đơn không ra tòa không làm đình chỉ vụ án. Tòa án vẫn có thể tiến hành xét xử vắng mặt bị đơn nếu đáp ứng điều kiện về thủ tục triệu tập hợp lệ. Cụ thể:
-
Trong lần triệu tập hợp lệ đầu tiên, nếu bị đơn vắng mặt và có đơn xin hoãn thì tòa án sẽ hoãn phiên tòa.
-
Nếu bị đơn vắng mặt lần hai mà không có lý do chính đáng, tòa án được quyền xét xử vắng mặt bị đơn theo khoản 2 Điều 227.
Như vậy, việc bị đơn không ra tòa không đồng nghĩa với việc vụ kiện bị đình trệ. Tuy nhiên, người khởi kiện cần đảm bảo tuân thủ đầy đủ quy trình để tránh bị trả đơn hoặc đình chỉ vụ án.
2. Làm sao để tòa án xét xử khi bị đơn không chịu ra tòa?
Khi bị đơn không ra tòa, người khởi kiện cần lưu ý các bước sau:
-
Cung cấp đầy đủ địa chỉ nơi cư trú, làm việc hoặc nơi thường trú cuối cùng của bị đơn để tòa án có thể tống đạt giấy triệu tập hợp lệ theo Điều 174.
-
Theo dõi tiến trình gửi văn bản tố tụng, đảm bảo bị đơn được triệu tập hợp lệ hai lần.
-
Nếu bị đơn vắng mặt lần hai mà không có lý do chính đáng, lập tức yêu cầu tòa án xét xử vắng mặt theo quy định tại khoản 2 Điều 227 và Điều 228.
-
Trường hợp bị đơn cố tình trốn tránh, có thể đề nghị tòa án thực hiện niêm yết công khai hoặc ủy thác tư pháp nếu bị đơn ở nước ngoài.
3. Trách nhiệm pháp lý của bị đơn khi không ra tòa
Việc bị đơn không ra tòa không chỉ thể hiện thái độ thiếu hợp tác mà còn có thể làm mất quyền tranh tụng, phản bác. Tòa án trong trường hợp đó có quyền:
Điều này thể hiện nguyên tắc trách nhiệm trong tố tụng dân sự – mỗi bên phải chủ động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Nếu bị đơn không chủ động, quyền lợi có thể bị ảnh hưởng nặng nề.
4. Một số biện pháp xử lý khi bị đơn cố tình không hợp tác
Khi gặp trường hợp bị đơn không ra tòa, người khởi kiện hoặc luật sư có thể thực hiện các biện pháp sau:
-
Đề nghị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời (Điều 114 Bộ luật Tố tụng dân sự) nếu lo ngại bị đơn tẩu tán tài sản, trốn tránh nghĩa vụ.
-
Đề nghị tòa án thu thập chứng cứ thay thế nếu bị đơn giữ tài liệu quan trọng nhưng không cung cấp.
-
Đề nghị áp dụng chế tài xử phạt hành chính theo Điều 7 Nghị định 82/2020/NĐ-CP đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng của tòa án.
5. Trường hợp bị đơn ở nước ngoài hoặc không xác định được địa chỉ
Đối với bị đơn không ra tòa vì đang ở nước ngoài hoặc không rõ nơi cư trú, người khởi kiện cần:
-
Cung cấp thông tin về xuất cảnh của bị đơn hoặc đề nghị xác minh qua cơ quan quản lý xuất nhập cảnh.
-
Nếu bị đơn không rõ địa chỉ, tòa án sẽ đăng báo, niêm yết tại UBND cấp xã theo khoản 3 Điều 179 Bộ luật Tố tụng dân sự.
-
Trong vụ án ly hôn, nếu bị đơn ở nước ngoài, có thể khởi kiện theo Điều 469 và 470, với thẩm quyền thuộc Tòa án nhân dân cấp tỉnh.
6. Các lưu ý quan trọng để vụ án không bị kéo dài
Để tránh việc bị đơn không ra tòa dẫn đến kéo dài thời gian xét xử, người khởi kiện cần:
-
Xác định đúng thẩm quyền giải quyết ngay từ đầu để tránh việc bị trả đơn vì sai thẩm quyền.
-
Chuẩn bị đầy đủ chứng cứ, tài liệu chứng minh yêu cầu khởi kiện.
-
Chủ động theo dõi tiến độ giải quyết vụ án qua văn bản thông báo từ tòa.
-
Luôn có luật sư đồng hành để đảm bảo quyền lợi được bảo vệ tối đa khi bị đơn không ra tòa.