1. Căn cứ pháp lý về quyền thừa kế
Quyền thừa kế của con riêng đối với di sản của cha dượng, mẹ kế được xác định dựa trên:
🔹 Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt là Điều 651 về thừa kế theo pháp luật và Điều 654 về thừa kế giữa con riêng với cha dượng, mẹ kế.
🔹 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quy định về quan hệ giữa con riêng và cha dượng/mẹ kế.
Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế theo pháp luật gồm 3 hàng thừa kế:
✔️ Hàng thừa kế thứ nhất: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi.
✔️ Hàng thừa kế thứ hai: Ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột.
✔️ Hàng thừa kế thứ ba: Cô, chú, bác, cậu, cháu ruột…
💡 Con riêng KHÔNG thuộc hàng thừa kế thứ nhất của cha dượng, mẹ kế theo quy định chung, nhưng vẫn có thể được hưởng thừa kế trong một số trường hợp cụ thể.
2. Khi nào con riêng được hưởng di sản thừa kế của cha dượng, mẹ kế?
📌 Trường hợp 1: Có quan hệ nuôi dưỡng thực tế
Theo Điều 654 Bộ luật Dân sự 2015, nếu con riêng và cha dượng, mẹ kế có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng như cha con, mẹ con, con riêng được quyền thừa kế như con ruột.
✔️ Điều này có nghĩa là nếu cha dượng/mẹ kế nuôi dưỡng con riêng từ nhỏ, thể hiện sự quan tâm như con ruột, thì khi họ mất đi, con riêng được hưởng di sản theo hàng thừa kế thứ nhất.
💡 Ví dụ thực tế:
- Mẹ ruột mất sớm, con riêng sống với mẹ kế và được mẹ kế nuôi dưỡng suốt nhiều năm. Khi mẹ kế mất, con riêng có thể hưởng thừa kế ngang hàng với con ruột của mẹ kế.
📌 Trường hợp 2: Có di chúc để lại tài sản cho con riêng
Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, người để lại di sản có quyền lập di chúc để chỉ định người thừa kế, trong đó có thể bao gồm con riêng.
✔️ Nếu cha dượng/mẹ kế lập di chúc và có nội dung để lại tài sản cho con riêng, con riêng sẽ được hưởng phần tài sản theo di chúc.
✔️ Trường hợp di chúc bị tranh chấp, con riêng có thể làm đơn yêu cầu Tòa án công nhận quyền thừa kế theo di chúc.
💡 Lưu ý:
- Di chúc phải hợp pháp theo quy định của pháp luật.
- Nếu di chúc không rõ ràng hoặc bị tranh chấp, Tòa án có thể xem xét các chứng cứ về quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng.
3. Khi nào con riêng KHÔNG được hưởng di sản thừa kế của cha dượng, mẹ kế?
Dưới đây là các trường hợp con riêng không được hưởng thừa kế:
❌ Không có quan hệ nuôi dưỡng thực tế: Nếu con riêng chỉ sống chung nhưng không có sự chăm sóc, nuôi dưỡng từ cha dượng/mẹ kế, thì theo luật, họ không được coi là con hợp pháp để hưởng thừa kế.
❌ Không có di chúc để lại tài sản cho con riêng: Nếu cha dượng/mẹ kế không lập di chúc, và con riêng không thuộc hàng thừa kế theo pháp luật, con riêng sẽ không có quyền nhận di sản.
❌ Di chúc bị vô hiệu hoặc bị truất quyền thừa kế: Nếu cha dượng/mẹ kế lập di chúc nhưng có căn cứ hợp pháp để truất quyền thừa kế của con riêng, con riêng cũng không được nhận tài sản.
💡 Ví dụ thực tế:
- Một người đàn ông lấy vợ hai, có con riêng nhưng không sống chung, không nuôi dưỡng. Khi ông mất, con riêng không được hưởng thừa kế theo pháp luật.
- Nếu cha dượng/mẹ kế để lại toàn bộ tài sản cho con ruột của mình thông qua di chúc hợp pháp, con riêng không có quyền tranh chấp tài sản.
4. Con riêng có quyền yêu cầu chia tài sản không?
Nếu con riêng cho rằng mình có quyền hưởng thừa kế, có thể thực hiện các thủ tục sau:
✔️ Trường hợp có quan hệ nuôi dưỡng thực tế:
- Thu thập chứng cứ về mối quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng (hình ảnh, lời khai của người thân, chứng cứ tài chính...).
- Làm đơn yêu cầu Tòa án công nhận quyền thừa kế.
✔️ Trường hợp có di chúc:
- Nếu có di chúc nhưng bị tranh chấp, con riêng có quyền yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền lợi.
- Nếu di chúc hợp pháp nhưng có người chiếm giữ tài sản, có thể khởi kiện để yêu cầu thực hiện phân chia di sản theo di chúc.
✔️ Trường hợp không có di chúc:
- Nếu không thuộc hàng thừa kế theo pháp luật và không có quan hệ nuôi dưỡng, con riêng không có quyền yêu cầu chia tài sản.
5. Kết luận
✔️ Con riêng có thể được hưởng di sản thừa kế của cha dượng, mẹ kế trong 2 trường hợp:
- Có quan hệ nuôi dưỡng thực tế như cha con/mẹ con.
- Có di chúc hợp pháp để lại tài sản cho con riêng.
✔️ Nếu không có quan hệ nuôi dưỡng hoặc không có di chúc, con riêng KHÔNG có quyền hưởng thừa kế theo pháp luật.
✔️ Khi có tranh chấp về quyền thừa kế, con riêng có thể yêu cầu Tòa án xem xét và giải quyết dựa trên chứng cứ cụ thể.
📌 Nếu bạn gặp vấn đề về quyền thừa kế hoặc cần hỗ trợ pháp lý về di sản, hãy liên hệ ngay để được tư vấn chi tiết!