QUYỀN THỪA KẾ CỦA MẸ KẾ VÀ CÁC CON CỦA CHỒNG?

Câu hỏi: 

Luật sư tư vấn giúp tôi về việc chia tài sản thừa kế sau. Bố mẹ tôi có căn nhà tại Nha Trang, Khánh Hòa. Nhà này bố mẹ tôi mua năm 1990. Năm 2001 mẹ tôi qua đời không để lại di chúc. Năm 2010, bố tôi lấy vợ (có đăng ký kết hôn). Năm 2017, bố tôi bị bệnh qua đời cũng không kịp viết di chúc. Hiện tại căn nhà này đã chuyển sang đứng tên chung 3 người gồm tôi, em gái tôi và người vợ hai của bố tôi. Luật sư cho hỏi nếu tài sản chung là căn nhà này thì 3 người chúng tôi được chia như thế nào? thủ tục gồm những gì?

Trả lời: 

Công ty Luật TNHH Vũ Như Hảo & Cộng sự xin trả lời bạn như sau:

1) Về việc phân chia nhà đất.

Theo thông tin anh cung cấp thì nhà đất này đã được đăng ký sang tên 3 người là anh, em gái anh và người vợ hai của bố anh nên việc phân chia nhà đất này do ba người tự thỏa thuận và thực hiện theo quy định của pháp luật. Nếu xét về nguồn gốc tài sản, thì căn nhà là tài sản thuộc sở hữu của bố mẹ anh khi còn sống, nên khi bố mẹ anh chết, tài sản được chia cho nhưng người thừa kế theo pháp luật. Cụ thể:
 
a) Đối với phần tài sản thuộc sở hữu của mẹ anh (1/2 giá trị nhà đất)

Năm 2001, mẹ anh chết trước không để lại di chúc nên quyền sở hữu 1/2 giá trị nhà đất của mẹ anh được chia cho những người thừa kế theo pháp luật. Những người thừa kế theo pháp luật được xác định theo thứ tự quy định tại khoản 1, Điều 651 BLDS 2015. Theo đó, những người được hưởng di sản của mẹ anh gồm: (1) Bố anh; (2) anh và (3) em gái anh (con đẻ của người để lại di sản thừa kế) và (4) những người thừa kế khác thuộc hàng thừa kế thứ nhất (nếu có).

Nếu ngoài bố anh, anh và em gái anh không còn ai thuộc hàng thừa kế thứ nhất của mẹ anh thì mỗi người sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau là 1/3 di sản do mẹ anh để lại, tức là mỗi người sẽ được hưởng 1/6 giá trị nhà đất.

b) Đối với phần tài sản thuộc sở hữu của bố anh (1/2 giá trị nhà đất):

Di sản của bố anh để lại gồm: (1) 1/2 giá trị nhà đất thuộc quyền sở hữu của bố anh trong khối tài sản chung của vợ chồng;  và (2) 1/6 giá trị nhà đất là phần di sản mà bố anh được hưởng từ mẹ anh.

Tóm lại, di sản do bố anh để lại là 2/3 giá trị nhà đất. 

Người thừa kế theo pháp luật được hưởng di sản do bố anh để lại gồm: (1) anh + (2) em gái anh + (3) người vợ thứ hai của bố anh và (4) những người thừa kế khác thuộc hàng thừa kế thứ nhất (nếu có).

Nếu ngoài 3 người trên, bố anh không còn ai thuộc hàng thừa kế thứ nhất thì mỗi người sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau là 1/3 di sản do bố anh để lại. 

2. Về thủ tục phân chia

Để phân chia tài sản chung là nhà đất nói trên, trước hết 3 người (anh, em gái anh, người vợ hai của bố anh) phải thỏa thuận xác định rõ phần của từng người, có thể phân chia bằng hiện vật (nếu phân chia, tách thửa được theo quy định của pháp luật) hoặc phân chia theo giá trị bằng tiền của nhà đất. Thủ tục như sau:

a) Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia tài sản chung:

Có thể đến bất kỳ tổ chức công chứng nào trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa nơi có nhà đất để yêu cầu công chứng văn bản phân chia tài sản chung (Điều 42 Luạt Công chứng 2014). Hồ sơ yêu cầu công chứng gồm các giấy tờ: (1) Phiếu yêu cầu công chứng (2) dự thảo văn bản thỏa thuận phân chia tài sản chung (có thể nhờ Luật sư soạn thảo); (3) Bản sao giấy tờ tùy thân của người yêu cầu công chứng (4) Bản sao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở.

Sau khi nhận hồ sơ hợp lệ, tổ chức công chứng thụ lý hồ sơ và thực hiện công chứng văn bản thỏa thuận phân chia tài sản chung theo quy định của Luật Công chứng 2014 và văn bản hướng dẫn.

b) Đăng ký sang tên quyền sở hữu tài sản:

Sau khi công chứng văn bản thỏa thuận phân chia tài sản chung, các bên có trách nhiệm thực hiện theo những cam kết đã thỏa thuận trong văn bản. Người được hưởng quyền sở hữu nhà đất sẽ có quyền đăng ký sang tên quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở tại Văn phòng đăng ký đất đai.

Luật sư Nha Trang
Công ty Luật TNHH Vũ Như Hảo & Cộng sự