Trên thương trường, ai cũng mong được khởi nghiệp, phát triển và mở rộng. Nhưng ít ai chuẩn bị cho ngày mình phải dừng lại.
Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp chọn sai cách “kết thúc” — để rồi vướng nợ thuế, tranh chấp lao động, hoặc bị treo mã số doanh nghiệp trong nhiều năm.
Giải thể, nếu được thực hiện đúng, không chỉ là hành động chấm dứt hoạt động, mà còn là bước đi chiến lược để bảo toàn danh dự và pháp nhân.
1. Khi nào doanh nghiệp nên giải thể?
Theo Điều 207 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp được phép giải thể trong các trường hợp:
1️⃣ Kết thúc thời hạn hoạt động ghi trong Điều lệ mà không gia hạn;
2️⃣ Theo quyết định của chủ sở hữu, Hội đồng thành viên hoặc Đại hội đồng cổ đông;
3️⃣ Không còn đủ số lượng thành viên tối thiểu trong 6 tháng liên tục mà không khắc phục;
4️⃣ Bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
Nhiều người coi giải thể là thất bại. Nhưng thực ra, đây là hành động tự nguyện và có trách nhiệm — nhằm chấm dứt hoạt động khi doanh nghiệp không còn khả năng hoặc nhu cầu tiếp tục kinh doanh.
Biết “rút lui đúng lúc” đôi khi lại là bước đệm cho một khởi đầu mới thông minh hơn.
2. Trình tự giải thể doanh nghiệp – Không đơn giản chỉ là “đóng cửa nghỉ chơi”
Giải thể là một quy trình pháp lý nghiêm ngặt, gồm nhiều bước rõ ràng được quy định tại Điều 208 Luật Doanh nghiệp 2020:
Bước 1: Ra quyết định giải thể
Doanh nghiệp phải có nghị quyết hoặc quyết định của chủ sở hữu, HĐTV hoặc ĐHĐCĐ, trong đó nêu rõ lý do, thời hạn thanh toán nợ, phương án xử lý hợp đồng, tài sản và lao động.
Bước 2: Công bố quyết định giải thể
Quyết định này phải được gửi tới cơ quan đăng ký kinh doanh, cơ quan thuế, người lao động, chủ nợ và niêm yết công khai trên Cổng thông tin quốc gia.
Bước 3: Thanh toán các nghĩa vụ tài chính
Doanh nghiệp cần hoàn tất toàn bộ nghĩa vụ về thuế, nợ bảo hiểm, tiền lương và các hợp đồng chưa thanh lý.
Bước 4: Nộp hồ sơ giải thể
Chỉ khi doanh nghiệp đã thanh toán toàn bộ nghĩa vụ tài chính, cơ quan đăng ký kinh doanh mới xóa tên doanh nghiệp khỏi hệ thống quốc gia.
3. Rủi ro thường gặp khi giải thể sai quy trình
Luật sư Vũ Như Hảo, Giám đốc Công ty Luật Vũ & Đồng Nghiệp, chia sẻ rằng:
“Giải thể doanh nghiệp không phải là ‘đi ra cửa một cách im lặng’, mà là quy trình pháp lý có trật tự. Chỉ cần làm sai một bước, doanh nghiệp có thể ‘chết mà vẫn chưa yên’.”
Một số rủi ro phổ biến:
-
Giải thể khi chưa hoàn tất nghĩa vụ thuế: hồ sơ bị treo, người đại diện vẫn bị truy thu, không được thành lập doanh nghiệp mới.
-
Giải thể khi đang có tranh chấp: hồ sơ bị từ chối và chuyển sang diện “phá sản”.
-
Không thông báo chấm dứt hợp đồng lao động đúng luật: khiến doanh nghiệp bị khởi kiện đòi bồi thường.
-
Không lưu trữ sổ sách, hồ sơ kế toán: dẫn đến rủi ro khi cơ quan Nhà nước kiểm tra hậu giải thể.
Ví dụ thực tế:
Một công ty du lịch ở Nha Trang đã gửi hồ sơ giải thể trong thời kỳ dịch COVID-19. Tuy nhiên, doanh nghiệp chưa hoàn tất nghĩa vụ thuế và bảo hiểm xã hội. Hơn một năm sau, mã số thuế vẫn “treo”, giám đốc không thể mở công ty mới, cũng không được khôi phục doanh nghiệp cũ.
4. Cách “dừng lại” đúng pháp luật và đúng danh dự
Giải thể doanh nghiệp đúng luật là kết thúc trong trật tự và minh bạch.
Để thực hiện an toàn, doanh nghiệp cần:
-
Lập kế hoạch giải thể chi tiết, phân công rõ người phụ trách tài chính, nhân sự và hồ sơ pháp lý;
-
Thanh toán toàn bộ nghĩa vụ thuế, bảo hiểm, lương, hợp đồng trước khi nộp hồ sơ;
-
Công bố công khai quyết định giải thể để tránh hiểu lầm và ngăn ngừa tranh chấp;
-
Lưu trữ hồ sơ doanh nghiệp ít nhất 10 năm sau giải thể để bảo vệ quyền lợi khi cần đối chiếu.
Giải thể không đồng nghĩa với thất bại. Nó thể hiện bản lĩnh của người lãnh đạo biết tự đánh giá, tự dừng đúng lúc và dọn đường cho tương lai.
5. Phân biệt giữa giải thể và phá sản
Một điểm mà nhiều doanh nghiệp thường nhầm lẫn:
-
Giải thể là hành động tự nguyện, khi doanh nghiệp chủ động chấm dứt hoạt động và thanh toán đầy đủ các khoản nợ.
-
Phá sản là bị động, xảy ra khi doanh nghiệp mất khả năng thanh toán và phải thực hiện theo quy trình tố tụng tại Tòa án.
Như vậy, giải thể là “rút lui trong danh dự”, còn phá sản là “rút lui trong buộc phải tuân thủ”.
Giải thể doanh nghiệp không phải là cái kết, mà là sự khép lại trật tự của một hành trình kinh doanh.
Làm đúng, doanh nghiệp giữ được uy tín, người đại diện bảo toàn danh dự, và mở ra cơ hội khởi nghiệp mới.
Làm sai, hệ lụy có thể kéo dài nhiều năm – từ việc bị truy thu, bị treo mã số thuế đến mất quyền đăng ký kinh doanh mới.
Biết khi nào nên dừng lại và dừng đúng cách, đó không chỉ là năng lực quản trị – mà còn là dấu ấn của một doanh nhân bản lĩnh.
📍 CÔNG TY LUẬT TNHH VŨ & ĐỒNG NGHIỆP
🏢 16 Mạc Đĩnh Chi, P. Tân Tiến, TP. Nha Trang, Khánh Hòa
📩 Email: LawyerVuNhuHao@gmail.com
🌐 https://luatsukhanhhoa.com
☎️ Hotline/Zalo: 0914 086 292
🌎 Cộng đồng tư vấn pháp luật miễn phí: https://zalo.me/g/lttnup938