ĐẤT CHƯA ĐƯỢC CẤP GCNQSDĐ THÌ CÓ ĐỂ THỪA KẾ ĐƯỢC KHÔNG?

21/03/2020 09:51

Câu hỏi:

Luật sư Nha Trang - Luật sư Vũ Như Hảo vui lòng cho tôi hỏi: Tôi là con trai út trong gia đình có 5 người con, hiện tôi đang sống với ba mẹ tôi tại xã Diên An, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Nhà đất tôi đang ở là của cha mẹ tôi tạo lập. Nay, cha mẹ tôi có nguyện vọng lập di chúc để lại nhà đất này cho tôi. Tuy nhiên, nhà đất này lại chưa được cấp sổ đỏ. Tôi muốn hỏi Luật sư trong trường hợp này cha mẹ tôi có lập được di chúc không? và nếu lập di chúc thì có hợp pháp hay không?

Trả lời:

Công ty Luật TNHH Vũ Như Hảo & Cộng sự xin trả lời bạn như sau: 

Theo quy định tại Điều 609 Bộ luật dân sự 2015, cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình sau khi qua đời. Nếu tài sản để lại thừa kế là quyền sử dụng đất thì người lập di chúc, bên cạnh việc phải tuân thủ các quy định của Bộ Luật Dân sự về thừa kế còn phải tuân thủ các quy định của pháp luật về đất đai. Cụ thể, Điều 188 Luật Đất đai 2013 cho phép người sử dụng đất được để lại thừa kế quyền sử dụng đất khi có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc khi có đủ điều kiện để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Đồng thời thửa đất đó phải đáp ứng các điều kiện sau:

- Đất không có tranh chấp;
- Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án;
- Trong thời hạn sử dụng đất.

Bên cạnh đó, theo quy định tại khoản 1, Điều 100 Luật đất đai 2013, người đang sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp và có một trong các giấy tờ sau đây thì được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất):

"a) Những giấy tờ về quyền được sử dụng đất trước ngày 15/10/1993 do Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam và Nhà nước CHXHCN Việt Nam;

b) Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạm thời được Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc có tên trong sổ Đăng ký ruộng đất, Sổ địa chính trước ngày 15/10/1993;

c) Giấy tờ hợp pháp về thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất; giấy tờ giao nhà tình nghĩa, nhà tình thương gắn liền với đất;

d) Giấy tờ chuyển quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền với đất trước ngày 15/10/1993 được UBND cấp xã xác nhận là đã sử dụng trước ngày 15/10/1993;

đ) Giấy tờ thanh lý, hóa giá nhà ở gắn liền với đất ở; giấy tờ mua nhà ở thuộc sở hữu nhà nước theo quy định của pháp luật; 

e) Giấy tờ về quyền sử dụng đất do cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp cho người sử dụng đất; 

g) Các loại giấy tờ khác được xác lập trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 theo quy định của Chính phủ."

Khoản 2, 3 và 4 Điều 100 Luật Đất đai 2013 cũng quy định: 

"2. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ quy định tại khoản 1 Điều này mà trên giấy tờ đó ghi tên người khác, kèm theo giấy tờ về việc chuyển quyền sử dụng đất có chữ ký của các bên có liên quan, nhưng đến trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật và đất đó không có tranh chấp thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất và không phải nộp tiền sử dụng đất. 

3. Hộ gia đình, cá nhân được sử dụng đất theo bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân, quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án, văn bản công nhận kết quả hòa giải thành, quyết định giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã được thi hành thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; trường hợp chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính thì phải thực hiện theo quy định của pháp luật. 

4. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất từ ngày 15 tháng 10 năm 1993 đến ngày Luật này có hiệu lực thi hành mà chưa được cấp Giấy chứng nhận thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; trường hợp chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính thì phải thực hiện theo quy định của pháp luật."

Căn cứ vào các quy định trên, nếu cha mẹ bạn có một trong các giấy tờ đã được viện dẫn và nhà đất không có tranh chấp, không bị kê biên để bảo đảm thi hành án, trong thời hạn sử dụng đất, thì cha mẹ anh có quyền lập di chúc để định đoạt nhà đất đó cho bạn.

Luật sư Vũ Như Hảo - Luật sư Nha Trang - Công ty Luật TNHH Vũ Như Hảo & Cộng sự