LÀM THẾ NÀO ĐỂ ĐÒI LẠI NHÀ ĐẤT CHO Ở NHỜ?

Hỏi: Xin chào Luật sư Hảo & Cộng sự, tôi có tình huống cần được tư vấn như sau: Trước đây, mẹ tôi có mua 1 căn nhà tại Nha Trang và cho một người cháu phía nội ở nhờ và trông nom giúp. Hiện nay, vì mẹ tôi muốn bán căn nhà này nhưng khi thông báo cho người cháu này chuyển đi thì người cháu này nhất quyết không muốn đi.  Nhiều lần mẹ tôi đến cũng khóa trái cửa bên trong và không cho mẹ vào nhà. Luật sư cho tôi hỏi làm cách nào để đòi lại nhà cho ở nhờ theo đúng luật?

Đáp: Công ty Luật TNHH Vũ và Đồng nghiệp xin giải đáp như sau:

Theo như bạn trình bày thì mẹ bạn không có thỏa thuận hay hợp đồng với người mượn, ở nhờ nhà thì lấy lại bằng một trong các cách sau:

Cách 1. Thông báo về việc đòi nhà cho bên ở nhờ biết.

Theo quy định tại Điều 499 Bộ luật Dân sự 2015:

"Điều 499. Quyền của bên cho mượn tài sản

1. Đòi lại tài sản ngay sau khi bên mượn đạt được mục đích nếu không có thoả thuận về thời hạn mượn; nếu bên cho mượn có nhu cầu đột xuất và cấp bách cần sử dụng tài sản cho mượn thì được đòi lại tài sản đó mặc dù bên mượn chưa đạt được mục đích, nhưng phải báo trước một thời gian hợp lý.

2. Đòi lại tài sản khi bên mượn sử dụng không đúng mục đích, công dụng, không đúng cách thức đã thoả thuận hoặc cho người khác mượn lại mà không có sự đồng ý của bên cho mượn.

3. Yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với tài sản do bên mượn gây ra.”

Như vậy, để đòi lại nhà cho mượn, chủ nhà phải thông báo trước một khoảng thời gian hợp lý cho bên mượn biết về việc có nhu cầu đột xuất và cấp bách cần sử dụng nhà ở đó. Chủ nhà có thể tùy chọn cách thức thông báo như lời nói, văn bản, tin nhắn, email,... Thậm chí, chủ nhà được đòi lại nhà ngay tức khắc mà không cần bên mượn đồng ý nếu người đó sử dụng nhà không đúng mục đích như thỏa thuận ban đầu: cho người khác ở nhờ mà không được chủ nhà đồng ý, mượn nhà nhưng không phải để ở,... Nếu cách này không hiệu quả, người ở nhờ vẫn cương quyết từ chối trả lại nhà thì chủ nhà có thể khởi kiện tại Tòa án để đòi lại nhà.

Cách 2. Khời kiện tranh chấp đòi lại nhà cho ở nhờ, cho mượn ra Tòa án

Người có yêu cầu khởi kiện tranh chấp đòi lại nhà ở nhờ, cho mượn ở Tòa án phải trải qua các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện

- Đơn khởi kiện.

- Tài liệu, giấy tờ chứng minh yêu cầu khởi kiện như: Giấy chứng nhận (Sổ đỏ, Sổ hồng), hợp đồng, văn bản cho mượn nhà (nếu có),...

- Bản sao giấy tờ tùy thân - Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân.

Bước 2: Nộp hồ sơ khởi kiện

Nộp tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc (điểm a khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015).

Các phương thức nộp quy định tại khoản 1 Điều 190 Luật Tố tụng Dân sự 2015:

"Điều 190. Gửi đơn khởi kiện đến Tòa án

1. Người khởi kiện gửi đơn khởi kiện kèm theo tài liệu, chứng cứ mà mình hiện có đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án bằng các phương thức sau đây:

a) Nộp trực tiếp tại Tòa án;

b) Gửi trực tuyến bằng hình thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có);

c) Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính.”

Bước 3: Nộp tạm ứng án phí, nhận thông báo thụ lý

Bước 4: Tham gia vào quá trình tố tụng tại Tòa án

Bước 5: Mở phiên Tòa xét xử vụ án đòi lại nhà ở nhà, cho mượn

Bước 6: Thi hành án