QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT LIÊN QUAN ĐẾN ĐẦU THÚ TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ

1. Quy định pháp luật về đầu thú

Theo Điều 51 BLHS 2015, đầu thú là một trong những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Cụ thể:

• Người phạm tội tự nguyện ra trình diện và khai báo hành vi phạm tội của mình trước khi bị phát hiện có thể được xem xét giảm nhẹ hình phạt.

Điều này có nghĩa là nếu một người phạm tội nhưng chưa bị cơ quan chức năng phát hiện mà tự giác đến khai báo, họ sẽ được hưởng khoan hồng từ pháp luật.

BLTTHS 2015 cũng có những quy định liên quan đến đầu thú, thể hiện qua:

• Thẩm quyền tiếp nhận đầu thú: Theo quy định, mọi cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng như Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án đều có trách nhiệm tiếp nhận người đầu thú. Ngoài ra, chính quyền địa phương cũng có thể tiếp nhận và sau đó bàn giao cho cơ quan tố tụng.

• Quy trình xử lý người đầu thú:

  • Người đầu thú phải khai báo trung thực về hành vi phạm tội.
  • Cơ quan tiếp nhận lập biên bản đầu thú, ghi nhận thông tin của người phạm tội và hành vi của họ.
  • Sau đó, người đầu thú có thể bị tạm giữ, tạm giam hoặc áp dụng biện pháp ngăn chặn khác tùy thuộc vào mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội.

2. Sự khác biệt giữa đầu thú và tự thú

Hai khái niệm “đầu thú” và “tự thú” thường bị nhầm lẫn. Tuy nhiên, pháp luật phân biệt như sau:

Tiêu chí	Đầu thú	Tự thú
Thời điểm	Khi hành vi phạm tội đã bị phát hiện, người phạm tội bỏ trốn nhưng sau đó quay lại đầu thú.	Khi hành vi phạm tội chưa bị phát hiện, người phạm tội tự đến khai báo.
Tính chất	Chỉ thể hiện sự hợp tác với cơ quan chức năng.	Thể hiện sự ăn năn, hối cải sâu sắc.
Hệ quả pháp lý	Được xem là tình tiết giảm nhẹ nhưng không bằng tự thú.	Được xem là tình tiết giảm nhẹ mạnh hơn đầu thú.

3. Người đầu thú có bị tạm giữ không?

Khi một người đầu thú, cơ quan điều tra sẽ xem xét để quyết định có tạm giữ họ hay không. Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 (BLTTHS), người đầu thú có thể bị tạm giữ trong các trường hợp sau:

• Khi có căn cứ cho rằng người đầu thú đã thực hiện hành vi phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
• Khi cần ngăn chặn người đó bỏ trốn hoặc cản trở điều tra.
• Khi cần xác minh thêm về nhân thân, hành vi phạm tội của người đầu thú.

Tuy nhiên, nếu người đầu thú hợp tác tốt, khai báo thành khẩn và có nơi cư trú rõ ràng, cơ quan điều tra có thể không áp dụng biện pháp tạm giữ mà áp dụng biện pháp ngăn chặn khác, như cấm đi khỏi nơi cư trú hoặc bảo lãnh.

4. Thời hạn tạm giữ là bao nhiêu ngày?

Theo Điều 118 BLTTHS 2015, thời hạn tạm giữ được quy định như sau:

• Tối đa 3 ngày: Tạm giữ ban đầu để kiểm tra, xác minh hành vi phạm tội.
• Gia hạn 2 lần, mỗi lần không quá 3 ngày: Nếu cần thêm thời gian để điều tra, có thể gia hạn nhưng tổng thời gian tạm giữ không quá 9 ngày.

📌 Lưu ý:

• Sau khi hết thời hạn tạm giữ, nếu có đủ căn cứ khởi tố, cơ quan điều tra có thể áp dụng biện pháp tạm giam theo quy định.
• Nếu không có căn cứ tiếp tục giữ, người đầu thú sẽ được trả tự do.

5. Ý nghĩa của đầu thú trong tố tụng hình sự

• Thể hiện chính sách khoan hồng: Nhà nước khuyến khích người phạm tội quay lại hợp tác với cơ quan điều tra, giúp giải quyết vụ án nhanh chóng.
• Giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Nếu người phạm tội đầu thú và khai báo thành khẩn, họ có thể được giảm nhẹ hình phạt theo quy định của BLHS.
• Tạo điều kiện cải tạo tốt hơn: Người đầu thú thường thể hiện thái độ hợp tác, giúp họ có cơ hội cải tạo tốt hơn và tái hòa nhập xã hội sớm hơn.

Quy định về đầu thú trong tố tụng hình sự là một chính sách nhân văn của pháp luật Việt Nam, nhằm tạo cơ hội cho người phạm tội tự giác hợp tác với cơ quan chức năng. Tuy nhiên, để hưởng sự khoan hồng, người phạm tội cần khai báo thành khẩn, hợp tác đầy đủ trong quá trình điều tra.